فصل اول
مشخصات دفاتر قانونی :
مادة 2 ) دفاتر قانونی مشمول این آییننامه عبارت است از کلیة دفاتر روزنامه و کل اعم از مشترک یا جدا از یکدیگر و دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) که قبل از ثبت هرگونه عملیات حسابداری در آنها. دفاتر روزنامه و کل مطابق مقررات مواد 11 و 12 قانون تجارت مصوب سال 1311 از طرف نمایندة ادارة ثبت اسناد و دفتر مشاغل از طرف ادارات امور مالیاتی ذیربط حسب مورد امضا پلمپ و ثبت گردیده و به فارسی تحریر شدهباشد.
تبصرة 1 ـ اشتباه در شمارهگذاری صفحات و همچنین اشتباهات ناشی از پلمپ دفاتر در مراجع مذکور موجب بیاعتباری دفاتر نخواهد بود.
تبصرة 2 ـ نوشتن دفاتر با وسایلی که بهسهولت قابل محو است (مانند مواد گرافیک) ممنوع است.
تبصرة 3 ـ ادارات امور مالیاتی موظفند فهرست دفاتر ثبت و پلمپشدة واصله از ادارة ثبت اسناد و همچنین فهرست دفاتر مشاغل ثبت و امضاشده از ناحیة خود را به ادارات امور مالیاتی مربوط ارسال نمایند.
مادة 3 ) مؤدیان مشمول این آییننامه مکلفند برای هر سال مالی، فقط از دفاتر امضای پلمپ و ثبتشده ظرف یک سال قبل استفاده نمایند.، مگر اینکه در اثنای سال بهعلت تمامشدن دفاتر نیاز به دفاتر جدید باشد که در اینصورت مجاز هستند دفاتر جدید امضا، پلمپ و ثبت نمایند و با رعایت مقررات مادة 16 این آییننامه ادامة عملیات مالی را در دفاتر جدید ثبت کنند. درج تعداد و مشخصات دفاتر مأخوذه برای استفاده در هر سال مالی در اظهارنامة مالیاتی مربوط آن سال الزامی است.
مادة 4 ) دفتر روزنامه دفتری است که اشخاص حقوقی یا حقیقی کلیة معاملات و سایر رویدادهای مالی و محاسباتی خود را با رعایت اصول و موازین و استانداردهای پذیرفتهشدة حسابداری و بهترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت نمایند.
تبصره ـ نگهداری دفتر روزنامة واحد برای ثبت کلیة عملیات و یا دفاتر روزنامة متعدد برای هر بخش از عملیات مجاز است.
مادة 5 ) دفتر کل دفتری است که عملیات ثبتشده در دفتر یا دفاتر روزنامه برحسب سرفصل یا کدگذاری حسابها در صفحات مخصوص آن ثبت میشود بهترتیبی که تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه از آن امکانپذیر باشد.
مادة 6 ) دفتر مشترک روزنامه و کل دفتری است که دارای ستونهایی برای سرفصل حسابهای متفاوت باشد بهطوریکه اشخاص حقوقی و حقیقی با ثبت و نگهداری دفتر مذکور برطبق اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری، بتوانند نتایج عملیات خود را از آن استخراج و حساب سود و زیان و ترازنامه تهیه نمایند.
مادة 7 ) دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) دفتری است که حداقل دارای ستونهایی برای درج تاریخ، شرح معاملات، درآمد، هزینه و داراییهای قابل استهلاک باشد و معاملات مذکور بهترتیب تاریخ وضوع در آن ثبت گردد بهطوریکه در پایان سال تعیین جمع درآمد و هزینة شغلی مؤدی و تنظیم حساب سود و زیان از آن امکانپذیر باشد.